Absolute Europese en Belgische primeur voor Ergon

Met een nieuwe voetgangersbrug in Evere (Brussel), ligt in België de eerste brug in Ultra Hoge Sterkte Beton en de langste uit één stuk in Europa. Een vermetel staaltje ingenieurskunst.

De nagelnieuwe brug, in december gelegd in opdracht van spoorwegbeheerder Infrabel, vervangt een exemplaar uit 1956. De brug, een  passage over de spoorlijn Schaarbeek-Halle, vertoonde scheurvorming en Infrabel besliste in 2014 om ze te vervangen.
De spoorwegbeheerder vroeg daarbij ondersteuning van Ergon, die de vraag onderzocht. Ergon stelde voor om een nieuw prefab betonnen element te voorzien, vervaardigd met Ultra Hoge Sterkte Beton (UHSB). Symbolisch, omdat de oude brug destijds één van de  eerste bruggen in voorgespannen beton was in ons land, en de nieuwe de allereerste in UHSB zou worden.

Dankzij UHSB kon de brug slanker gemaakt worden, zonder plaatwapening en toch sterker dan een gewone voorgespannen betonnen brug. Het kunstwerk is samengesteld uit een plaat van 36 m lang en 4 m breed en maximaal 10 cm dik, die gedragen wordt door eveneens twee ranke ribben van amper 10 cm dik. Het is logisch dat aan een dergelijke brug grondig studiewerk voorafging.

En sterker: pionierswerk. Pieter van der Zee, technisch directeur CRH Structural Concrete Belgium: “In 2012 schreef het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB) een opdracht uit om onderzoek te doen naar UHSB”,
vertelt Pieter van der Zee. “Niet met samenstellingen die op dat moment in Frankrijk bekend waren, maar met granulaten en toevoegingen die in België makkelijk verkrijgbaar waren. Van UHSB in de mate van het mogelijke een lokaal product maken: dat was de
opzet. Bij Ergon maakten wij enkele 7 m lange, I -vormige balken. Bij WTCB maakten we een veertigtal prisma’s. Daar werden stukjes uit gezaagd en geanalyseerd.”

Uit die testen puurde het WTCB een vuistdik rapport maar vooral die tests deden vooral dromen van meer, aldus Pieter van der Zee: “Nu en dan opperde ik tijdens vergaderingen met medewerkers van bruggen MOW EBS, TucRail en Infrabel het idee voor een brug in UHSB. Het is altijd leuk om iets te bedenken dat nog niet eerder is gemaakt. Bij Infrabel stonden ze open om een uitzonderlijk element te integreren in één van hun projecten.”

Bedenken is een ding, uitvoeren nog iets anders. Was zo’n brug economisch en technisch haalbaar? Daar, dixit Pieter van der Zee, is hard aan gewerkt en veel overleg geweest. “Elk project bij Ergon vertrekt ook van een economische noodzaak. Een standaard brug in prefab beton zou op die plek – die ingesloten ligt – een gigantische kraan hebben gevergd. Of het spoor zou dagenlang onderbroken moeten worden. Die operatie zou een ontzettend dure karwei zijn geweest. De uitdaging was dus om het brugelement lichter te maken. Maar dan  heb je hogere betonkwaliteit nodig. Zo kwam UHSB in the picture.”

Op technisch vlak is de brug een huzarenstukje. Welke lengtematen zijn haalbaar? Hoe leg je een vloeibaar betonmengsel in een hellingsgraad? Hoe zorg je dat al die kubieke meters beton mooi in elkaar vloeien en een geheel vormen? Hoe voorkom je krimpscheuren als je geen wapening gebruikt? Het zijn maar een paar van de tientallen vragen waar de ontwerpers voor stonden.