Gedempte Zuiderdokken

Project Gedempte Zuiderdokken

In Antwerpen gaan park en parking hand in hand

Van Laere bouwt op de Gedempte Zuiderdokken in Antwerpen twee ondergrondse parkings, vier lagen diep. Aan de oppervlakte: een groot, nieuw park dat de Antwerpenaars al meteen Central Park hebben gedoopt. Ergon heeft een groot aandeel in de betonconstructie voor de ondergrondse parkings en ontwierp speciaal voor dit project zelfs een nieuw soort brugligger. De nieuwe parkings leggen ook een stukje Antwerpse geschiedenis bloot. Van Laere-projectleider is Thomas Quirynen. Hij houdt van afwisseling, maar ook van zekerheid.

Thomas Quirynen:Van Laere is een klasse 8 aannemer met expertise op heel wat gebieden: residentieel, utiliteitsbouw, maar ook burgerlijke bouwkunde, spoorweguitbreidingen en waterbouwkunde. Er passeren dus zeer diverse projecten. Acht jaar geleden, meteen na mijn studies, ben ik hier gestart en doorgegroeid tot projectleider. De verscheidenheid aan opdrachten maakt het voor mij zeer interessant. Nu weer, met deze werf op de gedempte Zuiderdokken, wat toch wel een redelijk groot project is voor Van Laere.”

Jullie graven hier in de Antwerpse geschiedenis. Wie kent de Gedempte Zuiderdokken niet?
T.Q.: “Jaren aan een stuk was deze plek beroemd en misschien ook wel een beetje berucht omdat hier de Sinksenfoor stond, maar de geschiedenis is een pak rijker dan dat: de hertog van Alva liet hier in de 16de eeuw de citadel bouwen. Het was het sluitstuk van een gigantisch bouwwerk, de Spaanse omwalling. De Antwerpenaren noemden het de Dwangburcht. Wie zich wat te tegendraads gedroeg, werd er  opgesloten. In de 19de eeuw ruimde de citadel plaats voor o.a. het Museum van Schone Kunsten en drie dokken: het Steendok, Schippersdok en Kooldok. 80 jaar later verloren die hun nut omdat de schepen te groot werden. De dokken werden opgespoten, gedempt dus, en bewezen dienst als gratis parkeerplaats voor auto’s en één keer per jaar voor de Sinksenfoor.”

Nu komen hier twee ondergrondse parkings.
T.Q.: “Het initiële idee van Stad Antwerpen was twee ondergrondse parkings met twee lagen over zo goed als de volledige lengte van het oorspronkelijke Steen- en Kooldok aan te leggen. We hebben dat uitvoerig bestudeerd en samen met onze partners voorstellen gedaan. Uiteindelijk werden het twee parkings, die compacter maar dieper zijn, met vier lagen in de plaats van twee. Het voormalige Schippersdok bleef in beide voorstellen vrij in de ondergrond.”

Jullie gebruiken heel veel Ergonproducten.
T.Q.: “De hele structuur rust over de volledige lengte op twee zolen van vijf meter breed en één meter hoog. Daarop plaatsen we prefab betonkolommen van Ergon die het gewicht afdragen. Die zijn vier verdiepingen hoog, bijna twaalf meter. Op de CR-kolommen leggen
we R-balken met daarop SPwelfsels, type 320. Zij vormen drie vakken van bijna vijftien meter. Zo bouwen we verder op, balken, kolommen en welfsels tot we op afdek -2 zijn. Voor de dakplaat van -1 werken we met RT-balken van Ergon. Die zijn veel groter en zwaarder dan de  R-balken. Op deze RT-balken rusten IHS elementen.”

Ergon heeft die IHS-balken speciaal voor deze parking ontworpen.
T.Q.: “Ja, ik weet niet of je ze al terugvindt in de catalogus. Ergon heeft die liggers ontworpen om de zware daklast af te dragen van het park erboven: anderhalve meter grondpakket. Eerst dachten we smalle R-balken te gebruiken, maar door goede samenwerking en studie tussen Van Laere en Ergon is het idee opgeworpen om een nieuw soort brugligger te ontwerpen, een “H” op zijn kant, één meter breed. Het dak bestaat dus uit brugliggers die naar beneden afdragen. We gebruiken hier en daar ook ronde CCkolommen van één verdieping hoog, maar het bijzondere zit hem hier in het dak.”

Vlot het een beetje, met zulke zwaargewichten midden in de stad?
T.Q.: “Waar een wil is, is een weg. Wij hebben al het nodige materieel ter plekke en Ergon zorgt voor de productie. Onze contacten bij Ergon zijn goed bereikbaar, de communicatie loopt vlot. Dat helpt ook, natuurlijk. De werf dient klaar te zijn tegen het bouwverlof van 2022. Dan moet ook de tweede parking open. De eerste, parking Steendok, is al in gebruik.”

Hoe groter de uitdaging, hoe meer zekerheid je zoekt.
T.Q.: “Inderdaad. Het voordeel van een firma als Ergon is dat er een goed geoliede organisatie achter zit. Op kantoor hebben ze een groot aantal tekenaars. Dat is heel wat anders dan wanneer je met een kleinere leverancier samenwerkt, die doorgaans minder georganiseerd, minder gestructureerd is. Ergon is een pionier in voorgespannen beton en prefabbeton, met tot op vandaag een uitstekende reputatie.”

Op de -1 van deze parking komt Antwerpse geschiedenis tot leven.
T.Q.: “Deze gedempte dokken hebben de tand des tijds goed doorstaan. Op de eerste verdieping zie je de natuursteen van de oude kaaimuur  die bloot is gemaakt. Die oude muur gaat eigenlijk nog veel dieper. Hij is 9,5 m hoog en aan de basis vier meter breed met eronder nog een verhoogde fundering en een zuiveringsbeton van vijf meter breed en één meter dik. Dat was dus echt een gigantisch bouwwerk, zeker voor zijn tijd. Enkel de bovenste deksteen werd gesloopt. Op de drie lagere verdiepingen zie je de slibwanden.”

Hoeveel parkeerplaatsen zal het Antwerpse Central Park verbergen?
T.Q.: “Parking Steendok heeft 900 plaatsen, Parking Kooldok 1.100. Die is twintig meter langer. Je bereikt ze langs één inrit en één uitrit. De inritten bevinden zich aan het begin van het plein en de uitritten monden uit in de dwarsstraten om de bewegingen op het plein zo beperkt mogelijk te houden. De hele zone van de Gedempte Zuiderdokken wordt woonerf en dus autoluw.”

Parkeren we binnenkort vrolijk fluitend in ‘t Stad?
T.Q.: “Of je daar zo vrolijk van wordt als van de Sinksenfoor weet ik niet, maar dat Antwerpen een lelijk plein verandert in een groen park
met tweeduizend parkeerplaatsen eronder, dat is iets om naar uit te kijken, toch?”

Technische fiche

Aannemer: Van Laere nv
Studiebureau stabiliteit: Arcade Concept Engineering / Sweco
Technisch controlebureau: Vinçotte
Architect: Abscis Architecten
Bouwheer: Q-park

Geleverde elementen voor parking “Gedempte Zuiderdokken”:

parking Steendok parking Kooldok
Gewapende hoofdkolommen 36 st. 48 st.
Gewapende ronde kolommen 40 st. 51 st.
Voorgespannen vloerbalken 150 st. 180 st.
Voorgespannen primaire dakbalken (RT) 91 st. 109 st.
Voorgespannen secundaire dakbalken (IHS) 369 st. 432 st.
Voorgespannen welfsels 15 820 m² 18 590 m²

 

Lees nog meer interessante artikels in ons magazine Element!