Parkeren onder het groen
Uitbreiding parking ’t Zand in Brugge: “de Park-ing”
CIT Blaton breidt in Brugge voor Interparking de bestaande parking ’t Zand uit. Meer en beter bereikbare parkeergelegenheid aan de rand van het centrum past in het mobiliteitsplan van de stad. Drie nieuwe ondergrondse niveaus onder het Koning Albert I-park leveren 635 extra parkeerplaatsen op. De ondergrondse inplanting is volledig afgestemd op de waardevolle bomen in het erboven liggende Albert I-park. Minder verkeer in de stad, geparkeerde auto’s onder de grond, natuur en rust erboven: het is een fijne missie waar burgerlijk ingenieur bouwkunde Jan Hoste en architect Salvatore Bono volledig achter staan. Zij deden een beroep op Ergon.
In Brugge praten we bovengronds met Salvatore Bono van BOVAArchitects uit Gent en Jan Hoste van het gelijknamige studiebureau in Brugge. BOVAArchitects uit Gent is het bureau van Salvatore Bono en Hilde Vandewalle. Jan Hoste stond in voor de projectleiding en het stabiliteitsplan.Met hun carrières van ruim 45 jaar hebben ze heel wat bouwwerken, kunstwerken, infrastructuur en ook ondergrondse parkings op hun palmares.
Een Italiaan in Brugge?
Salvatore Bono: Ik ben als architect begonnen in Italië. Ik kwam 25 jaar geleden naar België met mijn vrouw Hilde Vandewalle, die ook architect is. Samen hebben wij nu een tiental jaar ons eigen bureau, maar ik werkte hier ook al voor grote bureaus. In Brussel werkte ik aan het Postchequegebouw voor de Vlaamse Gemeenschap. Ik was ook de conceptarchitect van de restauratie van de Pier van Blankenberge, het ZENO ziekenhuis in Knokke en het station van Mechelen dat nu in uitvoering is.
Samen met Hilde heb ik de nieuwe zetel van het WTCB in Zaventem ontworpen die in oktober wordt ingehuldigd. Dit is een bijzonder kantoorproject waar we de meest vooruitstrevende concepten van duurzaamheid en ecologie hebben toegepast als demonstratieproject van circulair bouwen in het kader van het Greendeal programma van de Europese Commissie.
“De integratie in de beschermde UNESCOomgeving en het historisch kader stelde iedereen voor een grote uitdaging”
“De samenwerking met het team van Ergon gaf ons één technisch geïntegreerd geheel, waarin structuur, speciale technieken, architectuur en landschap mooi samenvloeien.”
Collega Jan speelt in Brugge een thuismatch?
Jan Hoste: Zeker! En mag ik erop wijzen dat Brugge inzake ondergronds parkeren een echte pionier is. Al in het begin van de jaren ’80 zijn wij daarmee begonnen. Ondertussen telt de stad een tiental ondergrondse parkeergebouwen. Met dit nieuwe project op ‘t Zand zijn we na uitbreidingen in 1981, 1992 en 2000 toe aan de vierde extensie van de ondergrondse parking.
Je bent erg enthousiast.
J.H.: Het is dan ook een mooie constructie, netjes weggestopt onder het Koning Albert I-park, tussen het Concertgebouw en het standbeeld van Koning Albert I. Deze uitbreiding brengt de totale capaciteit van parking ’t Zand alleen op ongeveer 2000 parkeerplaatsen. Volledig ondergronds. Wat privéparkings betreft is dat een van de grootste in België.
Hoe verzoen je de ingrijpende bouw van zo’n ondergrondse constructie met de historische omgeving?
J.H.: De integratie in de beschermde UNESCOomgeving en het historisch kader stelde iedereen voor een grote uitdaging. Behalve de archeologische omstandigheden speelden ook de beschermde bomen in het park een grote rol. Daardoor heeft de parking een zeer originele vorm gekregen. Ik zeg steeds dat de belangrijkste architecten van deze parking de bomen zijn, en niet de architecten.
Hoe lang duurt het om een parking met drie niveaus onder de grond te krijgen?
J.H.: De voorbereidende gesprekken met Interparking en de stad Brugge startten zeven jaar geleden. Het is dan ook een groot project en een aangelegenheid van het Vlaamse Gewest. Het ontwerp zelf heeft bijna twee jaar geduurd. In de aanbestedingsfase viel de keuze op CIT Blaton om de werken uit te voeren. Dat was in het prille voorjaar, nu twee jaar geleden. We waren nog maar net begonnen of amper twee maanden later brak de covidpandemie uit, die bijna roet in het eten had gegooid.
Hoe is de uitbreiding van parking ’t Zand de coronadans ontsprongen?
J.H.: Het heeft er even niet goed uit gezien. Het was een moeilijke beslissing voor Interparking om de werken voort te zetten, want minder toeristen betekent minder omzet. Kijk naar Zaventem met zijn gesloten parkings. Roland Cracco, de CEO van Interparking, heeft toen beslist in deelfases te werken. De grondwerken, de keermuren, de funderingsplaat, de structuur, de bovengrondse aanleg: alles is in aparte fases
gebeurd. Bij de aanbesteding hadden we een bouwtermijn vooropgesteld van ongeveer 16 maanden, wij hielden ons daaraan.
Wat is het aandeel van prefab in deze opmerkelijke realisatie?
J.H.: Was dit zonder prefab mogelijk geweest? Het antwoord luidt nee. Of je zou het jezelf en iedereen die bij de bouw betrokken is, ook de omwonenden en de hele buurt wel erg moeilijk maken. Prefab is van onschatbare waarde voor dit project door de druk van het grondwater, de planning op korte tijd en om de impact van de ondergrondse constructie op de stad zo klein mogelijk te houden. Ik vind het ook belangrijk te vermelden dat de vindingrijkheid en de technologie van Ergon een belangrijke rol hebben gespeeld. Ik heb het dan meer specifiek over de telescopische kolommen, zeer breed onderaan en smaller naargelang ze stijgen. Zij dragen de volledige structuur en zijn niet alleen figuurlijk, maar ook letterlijk, een grote steun voor dit project.
Salvatore Bono: We hebben van in het begin gefocust op de optimalisatie van het bouwproces, zowel economisch als om de impact op de stad zo gering mogelijk te houden. In die context werkten we ook samen met de medewerkers van Ergon en hun studiebureau. Dat leidde onder andere tot de prefab dakbalken van 16 meter overspanning die typisch zijn voor deze parking en tot andere unieke prefabknopen (balk-balk, balk-kolom,…) die het project efficiënter uitvoerbaar maakten.
De samenwerking met het team van Ergon gaf ons één technisch geïntegreerd geheel, “de Park-ing”, waarin structuur, speciale technieken, architectuur en landschap mooi samenvloeien.
Iemand kwam ook ter plaatse in de fabriek van Ergon poolshoogte nemen.
S.B..: Ja, dat was ik. Ik wou de moeilijke opgave zo goed mogelijk duiden en met eigen ogen zien hoe de enorme kolommen die 1000 ton moeten dragen met speciaal beton werden gegoten. Ik sprak toen niet alleen met de ingenieurs. Het enthousiasme en de motivatie van de arbeiders bij de uitvoering van hun werk heeft indruk op mij gemaakt. Alles tot in het detail, voor een architect is dat een ideaal.
Niets dan mooie woorden voor dit Brugse project
S.B..: Toch kijken we ook met pijn in het hart terug. We leerden Jan De Cauwer kennen. Hij was de stabiliteitsingenieur van CIT Blaton die Jan en Ergon hielp het project te finaliseren. Vorig jaar is hij op skiverlof in een lawine omgekomen. We vinden het erg spijtig dat we de vreugde van het afgewerkte project niet samen met hem en zijn familie kunnen delen.
Ergon: sterk in oplossingen voor ondergrondse uitdagingen
Hoge waterstand
Het grondwater zit op een kleine 4 meter van het maaiveld. De bouwlocatie bevindt zich 8 meter boven de zeespiegel en de parking gaat ongeveer 10 meter diep. De grondwaterdruk bedraagt ongeveer 7 meter waterkolom, 7 ton per vierkante meter.
Grondkerende wanden
Daarom is gewerkt met grondkerende slibwanden, waterdichte keermuren, aangezet tot in de diepe kleilagen, ongeveer 23 meter diep. Door zo diep te gaan heeft het bemalen van de bouwput zo goed als geen invloed op de omgeving. Dus geen zetting van naburige gebouwen of andere nadelen.
Verankering met 300 trekpalen
De funderingsplaat is verankerd met trekpalen in de diepe ondergrond. Er zijn ongeveer 300 trekpalen gebruikt om de funderingsplaat te verankeren, elk met een capaciteit van 65 ton.
Mecano met telescopische kolommen
De mecano die Ergon maakte telt 21 kolommen die in gebruikstoestand ongeveer 1000 ton dragen; ze dragen 2 traveeën, ingeplant in de middelste as met een overspanning van 16 meter in SP-welfsels en consoles op de slibmuren.
R-balken
R-balken met grote sectie en overspanning van 16 meter om de 2,50 meter dragen de dakplaat. De balken zijn ontworpen om het grondpakket
van meer dan 1 meter, soms 2 meter te torsen, maar ook om de extra mobiele lasten op te vangen, want de stad gebruikt het park boven de parking ook voor kermissen, waarbij attracties op de dakplaat zullen staan.
Geknikte vorm
Om de waardevolle boomgroepen te ontwijken kreeg de parking een geknikte vorm.